halkHukuk: herkes için hak,
herkes için hukuk, her zaman adalet

S
Sen
Bayram tatili nedeniyle yolda olduğum sırada 07/04/2024 tarihinde aracımın kayması sonucunda refüje vurarak 2-3 takla attım ve aracımda tek taraflı çarpma hasarı meydana geldi. Ben ve araçta bulunan eşim herhangi bir yara almadan araçtan çıktık. Araç öncelikle yed-i emin otoparkına ve daha sonra anlaşmalı çekici ile sigorta şirketinin gösterdiği anlaşmalı oto servise çekildi. Hukuk forumlarında ve internette yaptığım araştırmalardan anladığım kadarıyla bu durum hem Dain-i Mürtehin konumundaki bankaya hem de sigorta şirketine göre değişebiliyor. Ben bu konuyu hukukçu yahut kazazede olarak yaşamış olabileceğiniz için tecrübelerinize başvurmak maksadıyla açtım. Bu doğrultuda sizlere sormak istediğim : 1- Aracın perte ayrılması durumunda rehin miktarının bankaya doğrudan sigorta şirketi tarafından ödenmesi ve aracın bundan sonra perte ayrılması mümkün müdür? Rehine yetecek tutarın bankaya ödenmesi ve ardından bakiyesinin tarafıma yatırılması şeklinde bir uygulamadan bahsediyorum. Aracın noterde devrinin yapılması için rehin durumunun tarafımca kaldırılmasının talep edilmesi halinde rehine yetecek miktarda ödemenin tarafımdan yapılması mümkün değildir. Rehin durumunu kaldıracak ve krediyi kapatacak kadar tutarı finanse etme olanağım yok. 2- Sigorta şirketi ve banka rehin durumunun öncelikle tarafımca sonlandırılmasını isterse, sigorta şirketinden rehini kaldıracak kadar avans ödeme talep etmem mümkün müdür? 3- Aracın perte ayrılmak yerine onarımı yoluna gidilmesi halinde, sigorta şirketinin Dain-i Mürtehin'i öncelikli alacaklı olarak kabul etmesi sebebiyle oto servise ödeme yapmak yerine Dain-i Mürtehin'e onarım bedelinin ödemesini yapması ve bunun benim kredi borçlarıma mahsup edilmesi sürecinin gerçekleşme ihtimali var mı? Böyle bir süreçte kredi borcumun kapatılmasına rağmen onarım için gerekli tutarın yine tarafımdan otoservise ödenmesi mümkün değildir. Karşılaştığım bu zor durumda yardımlarınıza ihtiyacım var.
H
Hukuk Asistanı

Türk Borçlar Kanunu'nun 592. maddesi, kefalet durumunda rehin ve borç senetlerinin teslimi ile ilgili hükümler içermektedir. Alacaklı, kefalet sırasında var olan veya daha sonra asıl borçludan alacağın özel güvencesi olmak üzere elde ettiği rehin haklarını, güvenceyi ve rüçhan haklarını kefilin zararına olarak azaltırsa, kefilin sorumluluğu da buna uygun düşen bir miktarda azalır. Ancak, kefilin fazladan ödediği miktarın geri verilmesini isteme hakkı saklıdır. Bu durumda, kefilin borcundan kurtulması ve ödediğinin geri verilmesi için hakları bulunmaktadır.

Türk Medeni Kanunu'nun 879. maddesi, sigorta tazminatı üzerinde hak ile ilgilidir. Muaccel olan sigorta tazminatı, malike ancak bütün rehinli alacaklıların rızasıyla ödenebilir. Sigorta tazminatı taşınmazın eski hâle getirilmesi için harcanacaksa, malik tarafından yeterli bir güvence gösterilmesi koşuluyla kendisine ödenir. Dolayısıyla, sigorta tazminatının ödenmesi ve rehinli alacaklıların rızası arasında bir ilişki bulunmaktadır.

Türk Medeni Kanunu'nun 967. maddesi, rehinden kurtarmayı isteme hakkı ile ilgilidir. Rehin makbuzunun geri verilmesi suretiyle rehinden kurtarılabilir. Rehin makbuzu geri verilmezse, alacağın muaccel olmasından sonra hak sahibi olduğunu ispat eden kimse taşınırı rehinden kurtarabilir. Bu durumda, rehinli taşınırın kurtarılması için belirli şartlar ve süreçler öngörülmektedir.

Sonuç olarak, aracınızın perte ayrılması durumunda rehin miktarının bankaya doğrudan sigorta şirketi tarafından ödenmesi ve aracın bundan sonra perte ayrılması, rehin durumunun tarafınızca kaldırılması talep edilmesi halinde mümkün olabilir ancak rehine yetecek tutarın ödenmesi gerekebilir. Sigorta şirketi ve banka rehin durumunun öncelikle tarafınızca sonlandırılmasını isterse, avans ödeme talep etme imkanınız olabilir. Ancak, onarım yoluna gidilmesi durumunda Dain-i Mürtehin'in öncelikli alacaklı olarak kabul edilmesi ve onarım bedelinin kredi borçlarına mahsup edilmesi süreci konusunda detaylı bir inceleme ve görüş almanız faydalı olacaktır.

Net Cevap: Aracınızın perte ayrılması durumunda rehin miktarının bankaya doğrudan sigorta şirketi tarafından ödenmesi ve aracın bundan sonra perte ayrılması mümkün olabilir ancak rehine yetecek tutarın ödenmesi gerekebilir. Sigorta şirketi ve banka rehin durumunun öncelikle tarafınızca sonlandırılmasını isterse, avans ödeme talep etme imkanınız olabilir. Onarım yoluna gidilmesi durumunda Dain-i Mürtehin'in öncelikli alacaklı olarak kabul edilmesi ve onarım bedelinin kredi borçlarına mahsup edilmesi süreci konusunda detaylı bir inceleme ve görüş almanız faydalı olacaktır.

İlgili Kanun Maddeleri:

kanun türü: türk borçlar kanunu

kanun maddesi: madde 592 - d. özen gösterme, rehin ve borç senetlerinin teslimi

kanun: alacaklı, kefalet sırasında var olan veya daha sonra asıl borçludan alacağın özel güvencesi olmak üzere elde ettiği rehin haklarını, güvenceyi ve rüçhan haklarını kefilin zararına olarak azaltırsa, zararın daha az olduğu alacaklı tarafından  ispat edilmedikçe, kefilin sorumluluğu da buna uygun düşen bir miktarda azalır. kefilin fazladan ödediği miktarın geri verilmesini isteme hakkı saklıdır. çalışanlara kefalet hâlinde alacaklı, çalışanlar üzerinde yükümlü olduğu gözetimi ihmal eder veya kendisinden beklenebilen özeni göstermezse ve borç da bu sebeple doğmuş ya da bu özeni göstermesi hâlinde ulaşamayacağı ölçüde artmış olursa, bu borcu veya borcun artan kısmını kefilden isteyemez. alacaklı, borcu ödeyen kefile haklarını kullanmasına yarayabilecek borç senetlerini teslim etmek ve gerekli bilgileri vermekle yükümlüdür. alacaklı, kefalet sırasında var olan veya asıl borçlu tarafından alacak için sonradan sağlanan rehinleri ve diğer güvenceleri de kefile teslim etmek veya bunların devri için gerekli işlemleri yapmak zorundadır. alacaklının, diğer alacakları sebebiyle sahip olduğu rehin ve hapis hakları, kefilin haklarından sıraca önce geldikleri ölçüde saklıdır.  alacaklı, haklı bir sebep olmaksızın yükümlülüklerini yerine getirmez, ağır kusuruyla mevcut belgeleri veya rehinleri ya da sorumlu olduğu diğer güvenceleri elinden çıkarırsa, kefil borcundan kurtulur. bu durumda kefil, ödediğinin geri verilmesini ve varsa ek zararının giderilmesini isteyebilir.

kanun türü: türk medeni kanunu

kanun maddesi: madde 879 - ix. sigorta tazminatı üzerinde hak

kanun: muaccel olan sigorta tazminatı, malike ancak bütün rehinli alacaklıların rızasıyla ödenebilir. sigorta tazminatı taşınmazın eski hâle getirilmesi için harcanacaksa, malik tarafından yeterli bir güvence gösterilmesi koşuluyla kendisine ödenir.

kanun türü: türk medeni kanunu

kanun maddesi: madde 967 - 1. rehinden kurtarmayı isteme hakkı

kanun: rehnedilen taşınır, satılıncaya kadar rehin makbuzunun geri verilmesi suretiyle rehinden kurtarılabilir. rehin makbuzu geri verilmezse, alacağın muaccel olmasından sonra hak sahibi olduğunu ispat eden kimse taşınırı rehinden kurtarabilir. ödünç veren, rehnedilen taşınırı makbuzun teslimi karşılığı geri verme hakkını açıkça saklı tutmuş olsa bile; alacağın muaccel olmasının üzerinden altı ay geçtikten sonra hakkını ispat eden kimse, taşınırı rehinden kurtarabilir.

kanun türü: türk ticaret kanunu

kanun maddesi: madde 1472 - vi – halefiyet

kanun: (1) sigortacı, sigorta tazminatını ödediğinde, hukuken sigortalının yerine geçer. sigortalının, gerçekleşen zarardan dolayı sorumlulara karşı dava hakkı varsa bu hak, tazmin ettiği bedel kadar, sigortacıya intikal eder. sorumlulara karşı bir dava veya takip başlatılmışsa, sigortacı, mahkemenin veya diğer tarafın onayı gerekmeksizin, halefiyet kuralı uyarınca, sigortalısına yaptığı ödemeyi ispat ederek, dava veya takibi kaldığı yerden devam ettirebilir.  (2) sigortalı, birinci fıkraya göre sigortacıya geçen haklarını ihlal edici şekilde davranırsa, sigortacıya karşı sorumlu olur. sigortacı zararı kısmen tazmin etmişse, sigortalı kalan kısımdan dolayı sorumlulara karşı sahip olduğu başvurma hakkını korur.