halkHukuk: herkes için hak,
herkes için hukuk, her zaman adalet

S
Sen
Temel haklarimız mesela bilim ve sanat hürriyetinin özüne dokunulmasi zaruri durumlarda mümkün müdür?
H
Hukuk Asistanı

Temel haklarımızın, özellikle bilim ve sanat hürriyeti gibi temel hak ve hürriyetlerin özüne dokunulması ancak belirli şartlar altında ve anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak mümkündür.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 13. maddesi, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Yani, temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının sınırlanması belirli şartlara ve kanunla belirlenmiş hükümlere tabidir.

Ayrıca, Anayasa'nın 15. maddesi de temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması hakkında hükümler içermektedir. Savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde, temel hak ve hürriyetlerin kısmen veya tamamen durdurulması veya anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınması durumunda, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla bu tür önlemler alınabilir. Ancak, bu durumlarda kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamaz.

Dolayısıyla, temel haklarımızın, bilim ve sanat hürriyeti de dahil olmak üzere, özüne dokunulması zaruri durumlarda belirli şartlara ve anayasanın ilgili maddelerine uygun olarak mümkün olabilir. Ancak, bu tür durumlarda sınırlamaların anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine uygun olması gerekmektedir.

Sonuç olarak, temel haklarımızın özüne dokunulması zaruri durumlarda, anayasanın ilgili maddelerine ve belirlenen şartlara uygun olarak sınırlamalar getirilebilir, ancak bu sınırlamaların anayasanın temel prensiplerine ve ölçülülük ilkesine uygun olması gerekmektedir. -İlgili Kanun Maddeleri: Anayasa Madde 13, Anayasa Madde 15.

İlgili Kanun Maddeleri:

kanun türü: türkiye cumhuriyeti anayasası

kanun maddesi: madde 27 - ix. bilim ve sanat hürriyeti

kanun: herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir. yayma hakkı, anayasanın 1 inci, 2 nci ve 3 üncü maddeleri hükümlerinin değiştirilmesini sağlamak amacıyla kullanılamaz. bu madde hükmü yabancı yayınların ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla düzenlenmesine engel değildir.

kanun türü: türkiye cumhuriyeti anayasası

kanun maddesi: madde 15 - iv. temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması

kanun: savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir. birinci fıkrada belirlenen durumlarda da, savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe yürütülemez; suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.

kanun türü: türkiye cumhuriyeti anayasası

kanun maddesi: madde 13 - ii. temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması

kanun: temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. bu sınırlamalar, anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.

kanun türü: türkiye cumhuriyeti anayasası

kanun maddesi: madde 12 - i. temel hak ve hürriyetlerin niteliği

kanun: herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder.